خانـه هوشمند در واقع منزل هایی است که سالها قبل در فیلم های علمی- تخیلی دیده می شد؛ منزل هایی که صاحبش با تنگنا دادن یک دکمه چند پیشه مقارن در آن سپریدن میداد؛ حتی اگر در خانه حضور نداشت. حال ما هم میتوانیم با برقراری این سیستم در خانه هایمان رویاهای گذشته را به حقیقت پیوند بزنیم و همانند بازیگران فیلمهای علمی- تخیلی عمل کنیم.
خانه هوشمند؛ ازآسایش تا مصرف بهینه
در سالهای اخیر، واژه « هوشمند » معنای جدیدی به خویش گرفته است.این کلمه در گذشته صفتی برای جانداران محسوب میشد ولی حال که چند سالی است که با پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از آلت هم این صفت را به خود گرفته اند؛ از تلفن همراه گرفته تا ساعت و به طور کلی مواردی که ما روزانه با آن راز و پیشه داریم.
حالا سایر همه چیز هوشمند میشود لغایت جایی که خانه ها هم از این غافله عقب نمانده اند و به سمت هوشمند شدن پیش میروند. چند سال است که عبارت «خانه هوشمند» را میشنویم ولی از کنارش با بی تفاوتی میگذریم. هوشمند شدن خانه ها برایمان چندان جدی نیست و آنگونه که بیشترمان پافشاری داریم مثلا تلفن همراهمان هوشمند باشد نیازی به هوشمند شدن خانه هایمان نمی بینیم! هرچند بنا به تجربه می‌توان گفت قطعا به مرور چنین اتفاقی میافتد و دیری نمی پاید که میبینیم همه خانه ها هوشمند شده‌اند و تصور اینکه زمانی خانه ها هوشمند نبود و چقدر زندگی مشکل میگذشت، برایمان عجیب خواهد بود!
موضوع درخور توجه در این میانی این است که این سیستم جدا از لوکس بودن مایه بهینه سازی مصرف انرژی هم میشود و احتمالا همین امر از عوامل مهم و تاثیرگذاری است که مایه میشود دیر یا زود همه ما ترجیح دهیم خانه هایمان را به سمت هوشمند شدن قبل ببریم. خانه هوشمند در واقع خانه ای است که سالها قبل در فیلمهای علمی- تخیلی دیده میشد، خانه ای که صاحبش با خفقان دادن یک دکمه چند پیشه مقارن در آن اتمام میداد؛ حتی اگر در خانه حضور نداشت. اکنون که ما هم میتوانیم با برقراری این سیستم در خانه هایمان رویاهای ماضی را به درستی پیوند بزنیم و همانند بازیگران فیلمهای علمی- تخیلی عمل کنیم.
در این گونه خانه ها، مهار ریزبین اتفاقهایی که در منزل میافتد در دست شما است؛ از خدمات روشنایی گرفته تا سیستم های امنیتی و حتی خدماتی مانند آبیاری گل و گیاه. سیستم منزل هوشمند همه این خدمات را یکجا جمع میکند و کنترلشان را با یک قطعه به دست شما می‌دهد.یکی از مزیتهای بزرگ هوشمندسازی منزل این است که در این سیستم شما امکان سناریو دادن دارید؛ یعنی با یک کلیک گردآور کارهایی را که مد نظرتان است انجام میدهید. مثلا وقتی می‌خواهید از منزل بیرون شوید، بر پایه سناریویی که خودتان تعریف کرده‌اید، چراغها خاموش میشود، گاز بسته میشود، و یکسری دوربینها روشن می‌شوند. یا اینکه برای مطالعه می‌توانید سناریوی مطالعه را انتخاب کنید به این چهره که مثلا همه چراغها خاموش، چراغ مطالعه صریح و پرده ها بسته شود. به این ترتیب می‌توان بی‌نهایت سناریو برای شرایط متنوع تعریف کرد و هریک را که دلخواه است با فشار دادن یک دکمه اتمام داد.
«درواقع منزل هوشمند ساختمانی است که همه ساز و برگ و تاسیسات آن ـ با بهره گیری از سنسورهای مختلف و وسایل مهار الکترونیکی ـ مناسبترین شرایط زیستی را برای اشخاص فراهم کند.»
کنترل از طریق دور در ساده ترین حالت بدست ریموت مهار یا مهار در فواصل زیاد بسیار از راه خط تلفن، گوشی موبایل، اینترنت، تبلت و کامپیوتر میسر است. در یک خانه هوشمند همه این موارد به صورت هوشمند و خودکار سپریدن میشود: آبیاری فضای سبز، نورپردازی ساختمان و محوطه، مهار در ورودی و باز و بسته شدن در پارکینگ، سیستم اعلام حریق و تشخیص حضور و سیستم امنیتی و دزدگیر، صریح و خاموش شدن روشنایی بخشهای گوناگون ساختمان؛ مختصر و بسیار شدن روشنایی فضاهای درونی و بیگانه ساختمان؛ کنترل سیستم سرمایش و گرمایش، سیستم صوتی و تصویری و سینمای خانگی؛کنترل و مفتوح و بسته شدن پرده ها و کرکره ها و قطع و وصل شدن برق پریزهای ساختمان از طریق بعید (خاموش کردن قهوه ساز، هیتر برقی...
انواع اتوماسیون برای هوشمند سازی ساختمان
برای دستور دادن به یک سیستم هوشمند دو شیوه وجود دارد: طریق اول از طریق دستگاه‌های فیزیکی مثل کلیدهای مخصوص سیستم هوشمند است که در این شیوه محدودیم به شمار کلیدهایی که فرد در ساختمان شغل گذاشته است؛ مثلا اگر کلید ۱۰ پل کار گذاشته باشد در نهایت ۱۰ سناریو می‌توان تعریف کرد. شیوه دوم از طریق اپلیکیشن است که به همین سیستم اضافه میشود. این شیوه محدودیت دستگاه های فیزیکی را ندارد، فلذا می‌توان تا بی‌نهایت سناریو تعریف کرد.
سیستم های هوشمند ساختمان با پروا ارتباطات بین تکه ها به دو گونه کلی با سیم و بی سیم تقسیم می شوند. شیوه باسیم پایداری اکثریت از روش بیسیم دارد و بالطبع بها اکثریت هم دارد. از طرفی اتوماسیون باسیم باید در مرحله ساخت ساختمان اجرا شود یعنی هنگامی که لوله‌های برق پیشه گذاشته میشود، در حالیکه اتوماسیون بیسیم در خانه ساخته شده هم سپریدن میشود. بزرگترین دشوار اتوماسیون بیسیم ناامنی در اطلاعات است یعنی در طریق بیسیم گسیل داشتن امواج از سمت دستگاه فرستنده تا گیرنده (ریموت کنترل تا کلید) به چهره رمزگذاری شده نیست و درصدی از گمان کردن نفوذ وجود دارد. فرستنده هم به راحتی قابل خرید و در دسترس است. شما می‌توانید آن را جاسازی و مثلا چراغ همسایه را روشن و خاموش کنید! سیم ها ذاتاً چنین مشکلی ندارند و در آن قابلیت آپشنال رمزگذاری شدن دیتا وجود دارد. البته بعضی شرکتها بیسیم را به چهره رمزگذاری شده انجام می دهند، اما قیمتها زیاد بالا است؛ چون در هر فرستنده و گیرنده باید دستگاههایی جداگانه برای کد و دی کد کردن هستی داشته باشد.
بهینه سازی مصرف انرژی:
این سیستم نزدیک هفت سال است که وارد ایران شده و در حال به روز شدن و رشد کردن است و نظر به اینکه قیمت انرژی رو به افزایش است افراد به مرور ترجیح می دهند متعلق به در خانه هایشان کاربرد کنند. یکی از مزیتهای مهم این سیستم مصرف بهینه است، چراکه فرد بر تک تک قطعات مصرف کننده مهار دارد. البته این به آن معنا نیست که از این قطعات کمتر استفاده می شود، بلکه مصرف بهینه میشود، به طوریکه مثلا در دامنه گرمایش، همان دمای مد نظر فراهم می شود، ولی درنهایت گرما با پرت کمتری تامین میشود. در تک تک مواردی که هوشمندسازی روی آنها اتمام می شود مصرف بهینه هستی دارد؛ مثلا اتوماسیون صوتی- تصویری به این چهره است که در این سیستم پخشکننده ها کامل حذف میشود و لازم نیست هر فرد در اتاقش یک سیستم پخش موزیک یا فیلم داشته باشد. در این سیستم سورسهای آئودیو و ویدئو در ساختمان پیشه گذاشته میشود و ساختمان به چند زون بخش میشود. داخل این زونها پخشکننده ها قرار میگیرد. درواقع در این سیستم یک منبع هستی دارد و یک پخشکننده به این ترتیب هر فرد از روی آن سورس موزیک باره علاقه خویش را پخش میکند. نکته مهم این است که این سیستم با همان اپلیکیشنی شغل میکند که در آن کارهای هوشمندی خانه مهار میشود، درواقع با همان اپلیکیشنی که روشنایی و دما کنترل می شود می‌توان کاربرد صوتی و تصویری هم داشت.
بعضی از این دستگاه هایی که در سیستم های هوشمند به شغل می روند مبتنی بر مکان هستند؛ به این ترتیب پیش از اینکه شما به خانه برسید سیستم تهویه تشخیص می‌دهد که تقریبا هستید و صریح میشود و وقتی هم که شما خارج می‌شوید دورشدن شما را تشخیص می‌دهد و تهویه را خاموش می کند. این سیستم برای مواقعی خوب است که مثلا اثناء خروج از منزل فراموش می‌کنیم سیستم تهویه را خاموش نماییم یا برای کسانی که ویلای خارج از شهر دارند. در این شرایط سیستم می‌تواند بفهمد که شما کم و بیش منزل شده اید و دمای محیط را تنظیم میکند لغایت وقتی رسیدید، دما همان است که دلخواه شماست. این سیستم اغلب اوقات روی موبایل تنظیم میشود که البته جی‌پی‌اس هم باید کار کند.
سیستم های امنیتی:
در این سیستم گیتهای کنترلی و کلا ابزارهای امنیتی ادغام می‌شوند. اگر شما در خانه نباشید، آیفون تصویری که زنگ بزند، اپلیکیشن آن فرد را نشان می‌دهد و شما می‌توانید با او گفتگو کنید یا حتی می‌توانید به او پروانه بدهید وارد شود تا شما برسید. البته در امنیت برخی دستگاهها هنوز شبهه وجود دارد. همچنین می‌توان سیستم را طوری تنظیم کرد که وقتی در خانه نیستید به صورت رندوم چراغها را خاموش و صریح کند. ولی جستار اینجاست که سیستم هوشمندسازی طبق الگوی ویژه نیست. مواردی که در بازار به فروش میرود مثلا ساعت پنج تا شش هر بعدازظهر چراغ را روشن میکند که طبیعتا امنیت کمتری دارد، اما بر اساس این سیستم اتوماسیون چراغها به چهره رندوم خاموش و روشن می‌شوند. یکتا دیگر از ویژگی های این سیستم این است که دوربینهای تعبیه شده در آن، به محض اینکه تحرکی در خانه ببینند لغایت چهار یا پنج ثانیه با کیفیت اچدی فیلم میگیرند. بنابراین، وقتی شما خارج هستید هیچ حرکتی در خانه از چشمان شما دور نمی ماند.
