خانـه‏ هوشمند در واقع منزل ه‏ایی است که سال‏ها قبل در فیلم‏ های علمی- تخیلی دیده می‏ شد؛ منزل ه‏‏ایی که صاحبش با تنگنا دادن یک دکمه چند پیشه مقارن در آن سپریدن می‏داد؛ حتی اگر در خانه حضور نداشت. حال ما هم می‏توانیم با برقراری این سیستم در خانه‏ هایمان رویاهای گذشته را به حقیقت پیوند بزنیم و همانند بازیگران فیلم‏های علمی- تخیلی عمل کنیم.

 خانه هوشمند

خانه‏ هوشمند؛ ازآسایش تا مصرف بهینه

در سال‏های اخیر، واژه « هوشمند » معنای جدیدی به خویش گرفته است.این کلمه در گذشته صفتی برای جانداران محسوب می‏شد ولی حال که چند سالی است که با پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از آلت هم این صفت را به خود گرفته‏ اند؛ از تلفن همراه گرفته تا ساعت و به طور کلی مواردی که ما روزانه با آن راز و پیشه داریم.

حالا سایر همه ‏چیز هوشمند می‏شود لغایت جایی که خانه‏ ها هم از این غافله عقب نمانده ‏اند و به سمت هوشمند شدن پیش می‏روند. چند سال است که عبارت «خانه‏ هوشمند» را می‏شنویم ولی از کنارش با بی‏ تفاوتی می‏گذریم. هوشمند شدن خانه‏ ها برایمان چندان جدی نیست و آن‏گونه که بیشترمان پافشاری داریم مثلا تلفن همراهمان هوشمند باشد نیازی به هوشمند ‏شدن خانه‏ هایمان نمی‏ بینیم! هرچند بنا به تجربه‏ می‏توان گفت قطعا به‏ مرور چنین اتفاقی می‏افتد و دیری نمی‏ پاید که می‏بینیم همه خانه‏ ها هوشمند شده‌اند و تصور اینکه زمانی خانه‏ ها هوشمند نبود و چقدر زندگی مشکل می‏گذشت، برایمان عجیب خواهد بود!

موضوع درخور توجه در این میانی این است که این سیستم جدا از لوکس ‏بودن مایه بهینه‏ سازی مصرف انرژی هم می‏شود و احتمالا همین امر از عوامل مهم و تاثیرگذاری است که مایه می‏شود دیر یا زود همه ما ترجیح ‏دهیم خانه‏ هایمان را به سمت هوشمند شدن قبل ببریم. خانه‏ هوشمند در واقع خانه ‏ای است که سال‏ها قبل در فیلم‏های علمی- تخیلی دیده می‏شد، خانه‏‏ ای که صاحبش با خفقان دادن یک دکمه چند پیشه مقارن در آن اتمام می‏داد؛ حتی اگر در خانه حضور نداشت. اکنون که ما هم می‏توانیم با برقراری این سیستم در خانه ‏هایمان رویاهای ماضی را به درستی پیوند بزنیم و همانند بازیگران فیلم‏های علمی- تخیلی عمل کنیم.

در این گونه خانه‏ ها، مهار ریزبین اتفاق‏هایی که در منزل می‏افتد در دست شما است؛ از خدمات روشنایی گرفته تا سیستم‏ های امنیتی و حتی خدماتی مانند آبیاری گل و گیاه. سیستم منزل هوشمند همه این خدمات را یکجا جمع می‏کند و کنترلشان را با یک قطعه به دست شما می‏دهد.یکی از مزیت‏‏های بزرگ‏ هوشمند‏سازی منزل این است که در این سیستم شما امکان سناریو دادن دارید؛ یعنی با یک کلیک گردآور کارهایی را که مد نظرتان است انجام می‏دهید. مثلا وقتی می‏خواهید از منزل بیرون شوید، بر پایه سناریویی که خودتان تعریف کرده‏اید، چراغ‏ها خاموش می‏شود، گاز بسته می‏شود، و یکسری دوربین‏ها روشن می‏شوند. یا اینکه برای مطالعه می‏توانید سناریوی مطالعه را انتخاب کنید به این چهره که مثلا همه چراغ‏ها خاموش، چراغ مطالعه صریح و پرده ‏ها بسته ‏شود. به این ترتیب می‏توان بی‏نهایت سناریو برای شرایط متنوع تعریف کرد و هریک را که دلخواه است با فشار دادن یک دکمه اتمام داد. 

«درواقع منزل هوشمند ساختمانی است که همه ساز و برگ و تاسیسات آن ـ با بهره‏ گیری از سنسورهای مختلف و وسایل مهار الکترونیکی ـ مناسب‏ترین شرایط زیستی را برای اشخاص فراهم کند.»

کنترل از طریق دور در ساده‏ ترین حالت بدست ریموت‏ مهار یا مهار در فواصل زیاد بسیار از راه خط تلفن، گوشی موبایل، اینترنت، تبلت و کامپیوتر میسر است. در یک خانه هوشمند همه این موارد به ‏صورت هوشمند و خودکار سپریدن می‏شود: آبیاری فضای سبز، نورپردازی ساختمان و محوطه، مهار در ورودی و باز و بسته ‏شدن در پارکینگ، سیستم اعلام حریق و تشخیص حضور و سیستم امنیتی و دزدگیر، صریح و خاموش ‏شدن روشنایی بخش‏های گوناگون ساختمان؛ مختصر و بسیار شدن روشنایی فضاهای درونی و بیگانه ساختمان؛ کنترل سیستم سرمایش و گرمایش، سیستم صوتی و تصویری و سینمای خانگی؛کنترل و مفتوح و بسته‏ شدن پرده‏ ها و کرکره‏ ها و قطع و وصل‏ شدن برق پریزهای ساختمان از طریق بعید (خاموش ‏کردن قهوه‏ ساز، هیتر برقی...

  

  

انواع اتوماسیون برای هوشمند سازی ساختمان

برای دستور دادن به یک سیستم هوشمند دو شیوه وجود دارد: طریق اول از طریق دستگاه‏های فیزیکی مثل کلیدهای مخصوص سیستم هوشمند است که در این شیوه محدودیم به شمار کلیدهایی که فرد در ساختمان شغل گذاشته‏ است؛ مثلا اگر کلید ۱۰ ‏پل کار گذاشته باشد در نهایت ۱۰ سناریو می‏توان تعریف کرد. شیوه دوم از طریق اپلیکیشن است که به همین سیستم اضافه می‏شود. این شیوه محدودیت دستگاه‏ های فیزیکی را ندارد، فلذا می‏توان تا بی‌نهایت سناریو تعریف کرد. 

سیستم های هوشمند ساختمان با پروا ارتباطات بین تکه ها به دو گونه کلی با سیم و بی سیم تقسیم می شوند. شیوه باسیم پایداری اکثریت از روش بی‏سیم دارد و بالطبع بها اکثریت هم دارد. از طرفی اتوماسیون باسیم باید در مرحله ساخت ساختمان اجرا شود یعنی هنگامی ‏که لوله‌های برق پیشه گذاشته می‏شود، در حالی‏که اتوماسیون بی‏سیم در خانه‏ ساخته‏ شده هم سپریدن می‏شود. بزرگ‏ترین دشوار اتوماسیون بی‏سیم‏ ناامنی در اطلاعات است یعنی در طریق بی‏سیم گسیل داشتن امواج از سمت دستگاه فرستنده تا گیرنده (ریموت‏ کنترل تا کلید) به چهره رمزگذاری‏ شده نیست و درصدی از گمان کردن نفوذ وجود دارد. فرستنده هم به‏ راحتی قابل خرید و در دسترس است. شما می‏توانید آن را جاسازی و مثلا چراغ همسایه را روشن و خاموش کنید! ‏سیم‏ ها ذاتاً چنین مشکلی ندارند و در آن قابلیت آپشنال ‏رمزگذاری‏ شدن دیتا وجود دارد. البته بعضی شرکت‏ها بی‏سیم را به چهره رمزگذاری‏ شده انجام می‏ دهند، اما قیمت‏ها زیاد بالا است؛ چون در هر فرستنده و گیرنده باید دستگاه‏هایی جداگانه برای کد و دی کد کردن هستی داشته باشد.

 

بهینه‏ سازی مصرف انرژی:

این سیستم نزدیک هفت سال است که وارد ایران شده و در حال به‏ روز شدن و رشد ‏کردن است و نظر به اینکه قیمت انرژی رو به افزایش است افراد به مرور ترجیح می‏ دهند متعلق به در خانه‏ هایشان کاربرد کنند. یکی از مزیت‏های مهم این سیستم مصرف بهینه است، چراکه فرد بر تک ‏تک قطعات مصرف‏ کننده مهار دارد. البته این به آن معنا نیست که از این قطعات کمتر استفاده می ‏شود، بلکه مصرف بهینه می‏شود، به طوری‏که مثلا در دامنه گرمایش، همان دمای مد نظر فراهم می ‏شود، ولی درنهایت گرما با پرت کمتری تامین می‏شود. در تک‏ تک مواردی که هوشمند‏سازی روی آنها اتمام می ‏شود مصرف بهینه هستی دارد؛ مثلا اتوماسیون صوتی‏- تصویری به این چهره است که در این سیستم پخش‏کننده ‏ها کامل حذف می‏شود و لازم نیست هر فرد در اتاقش یک سیستم پخش موزیک یا فیلم داشته باشد. در این سیستم سورس‏های آئودیو و ویدئو در ساختمان پیشه گذاشته می‏شود و ساختمان به چند زون بخش می‏شود. داخل این زون‏ها پخش‏کننده ‏ها قرار می‏گیرد. درواقع در این سیستم یک منبع هستی دارد و یک پخش‏کننده به این ترتیب هر فرد از روی آن سورس موزیک باره علاقه خویش را پخش می‏کند.  نکته مهم این است که این سیستم با همان اپلیکیشنی شغل می‏کند که در آن کارهای هوشمندی خانه مهار می‏شود، درواقع با همان اپلیکیشنی که روشنایی و دما کنترل می ‏شود می‌توان کاربرد صوتی و تصویری هم داشت. 

بعضی از این دستگاه ‏هایی که در سیستم های هوشمند به شغل می روند  مبتنی بر مکان هستند؛ به این ترتیب پیش از اینکه شما به خانه برسید سیستم تهویه تشخیص می‏دهد که تقریبا  هستید و صریح می‏شود و وقتی هم که شما خارج می‏شوید دورشدن شما را تشخیص می‏دهد و تهویه را خاموش می ‏کند. این سیستم برای مواقعی خوب است که مثلا اثناء خروج از منزل فراموش می‏کنیم سیستم تهویه را خاموش نماییم یا برای کسانی که ویلای خارج از شهر دارند. در این شرایط سیستم می‏تواند بفهمد که شما کم و بیش منزل شده‏ اید و دمای محیط را تنظیم می‏کند لغایت وقتی رسیدید، دما همان است که دلخواه شماست. این سیستم اغلب اوقات روی موبایل تنظیم می‏شود که البته جی‌پی‌اس هم باید کار کند.

 

 سیستم های امنیتی:

در این سیستم گیت‏های کنترلی و کلا ابزارهای امنیتی ادغام می‏شوند. اگر شما در خانه نباشید، آیفون تصویری که زنگ بزند، اپلیکیشن آن فرد را نشان می‏دهد و شما می‏توانید با او گفتگو کنید یا حتی می‏توانید به او پروانه بدهید وارد شود تا شما برسید. البته در امنیت برخی دستگاه‏ها هنوز شبهه وجود دارد. همچنین می‏توان سیستم را طوری تنظیم کرد که وقتی در خانه نیستید به صورت رندوم چراغ‏ها را خاموش و صریح کند. ولی جستار اینجاست که سیستم هوشمند‏سازی طبق الگوی ویژه نیست. مواردی که در بازار به فروش می‏رود مثلا ساعت پنج تا شش هر بعدازظهر چراغ را روشن می‏کند که طبیعتا امنیت کمتری دارد، اما بر اساس این سیستم اتوماسیون چراغ‏ها به چهره رندوم خاموش و روشن می‏شوند. یکتا دیگر از ویژگی‏ های این سیستم این است که دوربین‏های تعبیه ‏شده در آن، به محض اینکه تحرکی در خانه ببینند لغایت چهار یا پنج ثانیه با کیفیت اچ‏دی فیلم می‏گیرند. بنابراین، وقتی شما خارج هستید هیچ حرکتی در خانه از چشمان شما دور نمی ‏ماند.